Kirman-yezd-hormozqan-Türk

Monday, December 20, 2004


سؤزوموز

دوستان و خوانندگان عزيزى كه هنگام داون لود كردن سؤزوموز از پرشين بلاگ با مشكل روبرو هستند٫ مىتوانند از آدرس بك آپ سؤزموز در بلاگ اسپات (آزمايشى) استفاده كنند: سؤزوموز در بلاگ اسپات: http://sozumuz.blogspot.com



تركهاى استان كرمان-فارسستان (كيرمان اوستانى توركلرى-فارسيستان):

استان كرمان يكى از بزرگترين استانهاى فارسستان (پرشيا) مىباشد. اين استان از شمال به استان خراسان، از شرق به بلوچستان، از مغرب به استانهاى يزد و فارس و از جنوب به استان هرمزگان محدود می گردد. كرمان در تاريخ سياسى خلق ترك (آذرى) از اهميت ويژه اى برخوردار است. اين شهر مقر حكومت دولتهاى تركى سلاجقه كرمان[٠]٫ خوارزمشاهيان و قراختائيان كرمان[١] (قوتلوق خانيان) بوده است. كرمان بر اثر حملات امير تيمور و افاغنه صدمات زيادی را متحمل شده و پس از خلع شاه طهماسب دوم آخرين حكمدار امپراتورى تركى-آذرى صفوى از سلطنت، نيز مانند ساير قسمتهای ايران به تصرف موسس سلسله تركى آذرى افشار٫ نادرشاه در آمده است. سرانجام آغامحمدخان قاجار اولين پادشاه دولت تركى-آذرى قاجار با كشتار مردم و تخريب آن٫ شهر را تصرف نموده است.

در سراسر استان كرمان و در مركز آن آثار تاريخی فراوانى از دوره هاى حاكميت دول تركى بجاى مانده است. از جمله گنبد جبليه در شهر كرمان كه بنای آن به دوران سلجوقيان منسوب است، مسجد جامع (مظفری) از بناهای تاريخی قرن هشتم و مزار مشتاق عليشاه و حمام و بازار ابراهيم خان (ظهير الدوله) كه متعلق به دوره دولت آذرى قاجار ميباشد. كرمان يكى از شهرهای قديمی و تاريخی و در عين حال يكى از مناطق فارسستان است كه از دير باز محل مهاجرت٫ اسكان و زندگى گروههاى مختلف طائفه اى و غيرطائفه اى خلق ترك بوده است.

پيشينه تاريخى تركان كرمان (كيرمان توركلرينين تاريخى گئچميشى):

١- دولت تركى سلجوقيان كرمان: (١١٨٧-١٠٤١)

پس از پيروزى در جنگ دندقان به سال ١٠٤٠ تركان سلجوقى به گسترش حاكميت خود بر نواحى غربى و جنوبى ايران امروز آغاز كرده اند. نخستين حملات ايشان به كرمان در سالهاى ١٠٤٢ به فرماندهى چاغرى[٢] اوغلو قارا آرسلان قاوورت[٣] انجام شده است. تا سال ١٠٥١ تمام كرمان فعلى به حاكميت آنها در آمده و بدين ترتيب دولت سلجوقيان كرمان تاسيس گرديده است. تركان اوغوز به رهبرى قاوورت در سال ١٠٤١ به سهولت كرمان و بعد از آن عمان ( ١٠٥٢) و فارس (١٠٦٢)را فتح نموده اند. علاوه بر قاوورت كه حاكمى عادل و با درايت بوده است سلاطين ديگر سلجوقيان كرمان عبارتند از: كرمان شاه٫ سلطان شاه٫ توران شاه اول٫ ايران شاه٫ آرسلان شاه اول٫ ملك شاه٫ طغرل شاه[٤]٫ بهرام شاه٫ آرسلان شاه دوم٫ توران شاه دوم و محمدشاه. همانطور كه ديده مىشود در نامهاى همه حاكمان اين سلسله عنوان "شاه" وجود دارد . در اين ميان ايرانشاه يكى از نخستين حاكمان ترك در ايران است كه مذهب باطنى را پذيرفته است و بدين سبب نيز با تحريك علماى دين و طى شورشى بدست مردم كشته شده است. دولت سلجوقيان كرمان به سبب درگيريهاى بىشمار بين امرا و شاهزادگان بر سر تخت و شورشهاى مردمى تضعيف و بالاخره به دست تركان خويشاند اوغوزى ديگرى منقرض شده است.

٢- اوغوزها:
بخشى از تركهاى اوغوز خراسان در قرن ١١ پس از افول قدرتشان در آن ديار به سمت جنوب و غرب٫ به كرمان٫ فارس (نزد تركان سالغورى)٫ آذربايجان و آنادولى پخش شده اند. در سال ١١٨٤ ملك دينار رهبر اوغوزهاى توغان شاهى خراسان (به پايتختى نيشابور) به همراهى نيروهاى خود به نرماسير و ديگر مركز اسكان تركها در كرمان (بام٫ زرند٫ بردسير٫ گرمسير٫ نسا٫ ايكان) حركت و پس از تصرف مناطق مذكور در مركز كرمان٫ بردسير به حكومت كرمان پرداخته است (١١٨٧). دينار جزاير عمان و مكران را نيز به حاكميت خويش در آورده است. پس از مرگ وى و بعد از ساليان متمادى جنگ و كشمكش بين فرزندان و فرماندهان وى بر سر تخت٫ در نهايت كرمان به حاكميت دولت تركى سالغوريان در آمده است.


------------------------------------------

[٠] سلجوق ويا سلتوق٫ سالتوق: از ريشه مصدر سالماق به معنى رها٫ آزاد٫ مستقل و قائم به ذات٫ بى قيد و مطلق. همچنين به معانى مبارز و نيز سيل كوچك نيز آمده است.
[١] ختاى٫ خيتاى٫ قتاى٫ گيتاى: و.... نام طائفه اى نيمه كوچرو از مغولهاست كه در قرن ۱۰ از جنوب شرقى مغولستان حركت كرده و پس از فتح بخشى از مانچورى و شمال چين دولت لائو را تاسيس و به مدت ۲۰۰ سال بر آنجا حاكم بوده اند. در زمان چنگيز خان (۱۲۲۷) مغولها نواحى شمالى چين را كيتاى٫ گيتاى٫ خيتاى ناميده اند كه به زبان تركى و روسى و... نيز وارد شده است. امروزه هنوز هم نام كشور چين به زبان روسى كيتاى مىباشد. بعدها بخشى از خيتاىها به موازات ترك شدن٫ دولت تركى قارا خيتاى (كدن٫ كيدن) قره ختائيان را در غرب بوجود آورده اند. در نوشته هاى قرون وسطى خطا٫ ختا به چين شمالى و تركستان شرقى ويا تركستان چين كه مسكن قبايل ترك بوده و است اطلاق مى‏شده. (همچنين ختن شهرى در تركستان شرقى ويا تركستان چين بوده است. گاهى هم به همه تركستان چين ختن اطلاق شده است)... و از آن پس ترك و ختا درادبيات ملل اسلامى-شرقى٫ غالب اوقات هم معنى و به عنوان سمبل زيبايى مطلق و مفرط نيز بكار رفته است. مخلص بنيانگذار دولت صفوى بزرگترين امپراطورى تركى - آذربايجانى در تاريخ ٫ و يكى از بزرگان ادب و فرهنگ تركى شاه اسماعيل٫ ختايى-ختائى-خطائى-خطايى است.
[٢]چاغرى: عنوان و اسمى تركى به معانى چشم آبى و دعوت. از معانى بسيار چاكير٫ چاقير رنگ آبى٫رنگ آبى آسمان پس از رعد و برق٫ پرنده اى كه يك چشمش آبى و چشم ديگرش سياه باشد و .... است.
[٣]قاوورت: از مصدر قاوراماق به معنى گرفتن٫ درك نمودن٫ احاطه نمودن.
[٤]طغرل٫ طوغرول٫ توغرول٫ تغرل٫ تورول: نوعى شاهين (آغ دوغان٫ چاقير دوغان). در ميتولوژى ملل آلتاى و اوراليك از جمله تركها٫ هونها٫ آوارها٫ و مجارها حتى سومرى ها (به اسم دوقود) پرنده اى بزرگ با سر شير است كه بر درخت حيات مىنشيند.

گئرچه يه هو!!!.


Home [Powered by Blogger]